สำนวนจีนที่แสดงถึงความร้อนแรงของคิมหันตฤดู

Categories: sclc-ชีพจรจีน

คอลัมน์ออนไลน์ "ชีพจรจีน" ประจำเดือนพฤษภาคม 2567

เรื่อง สำนวนจีนที่แสดงถึงความร้อนแรงของคิมหันตฤดู

โดย อาจารย์กัญชพร ศิริวาท (อาจารย์ประจำสำนักวิชาจีนวิทยา มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง)

     แม้จะเข้าสู่เดือนพฤษภาคมแล้ว แต่ความร้อนแรงของพระอาทิตย์ยังคงไม่ปราณีกันเลย ทำให้นึกถึงสำนวนจีนหลายสำนวนที่บ่งบอกถึงความร้อนในช่วงนี้ได้เป็นอย่างดี วันนี้จึงขอนำเสนอสำนวนจีนที่เปรียบเปรยถึงความร้อนแรงแห่งคิมหันตฤดู

吴牛喘月 (wú niú chuǎn yuè) ควายง่อก๊กเห็นพระจันทร์ก็หอบ

     คำว่า 吴 (อ่านว่า อู๋) ในที่นี้หมายถึง อาณาจักรอู๋ หรือ ง่อก๊ก ซึ่งเป็นรัฐหนึ่งในยุคสามก๊กของจีน คำว่า 牛 (อ่านว่า หนิว) หมายถึง ควาย ส่วนคำว่า 喘 (อ่านว่า ฉ่วน) แปลว่า หอบ และคำว่า 月(อ่านว่า เยว่) ก็คือ 月亮 หรือพระจันทร์นั่นเอง

     สำนวนนี้มีที่มาจากเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ จากบันทึกพงศาวดารของยิงเซ่า (应劭) ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก ได้กล่าวถึง ขุนนางในราชวงศ์จิ้น ชื่อ หม่านเฟิ่น (满奋) ซึ่งได้รับความไว้เนื้อเชื่อใจจากจักรพรรดิอู๋แห่งราชวงศ์จิ้น ณ ขณะนั้นเป็นอย่างมาก และมักจะเรียกเขาเข้าไปในพระราชวังเพื่อหารือเกี่ยวกับกิจการของรัฐ ซึ่งทำให้เพื่อนร่วมงานหลายคนต้องอิจฉา แต่หม่านเฟิ่นเติบโตขึ้นมาในเขตอบอุ่นทางใต้ และกลัวความหนาวเย็นเป็นพิเศษ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูหนาว เขามองว่าลมตะวันตกเฉียงเหนือเปรียบดั่งเสือร้าย และด้วยความที่เมืองลั่วหยางซึ่งเป็นเมืองหลวงตั้งอยู่ทางตอนเหนือ ทำให้ฤดูหนาวมีอากาศหนาวเย็นและยาวนาน ยิ่งทำให้หม่านเฟิ่นต้องทนทุกข์ทรมานเป็นอย่างมาก

     วันหนึ่ง จักรพรรดิอู๋ได้เรียกตัวหม่านเฟิ่นเข้าพบเช่นเคย เมื่อรู้ว่าหม่านเฟิ่นกลัวความหนาว จึงสั่งให้มีคนสร้างฉากกั้นที่แข็งแรงไว้ใต้หน้าต่างทิศเหนือ เนื่องจากฉากกั้นทำจากกระจกใส จึงดูเหมือนเป็นเพียงกรอบเปล่าๆ และลมสามารถพัดเข้ามาเมื่อใดก็ได้ เมื่อหม่านเฟิ่นเดินทางมาถึง หลังจากที่จักรพรรดิอู๋ขอให้เขานั่งลง ข้าราชบริพารก็วางเก้าอี้ไว้ใต้หน้าต่างทิศเหนือ หม่านเฟิ่นมองดูเก้าอี้แล้วหันไปทางหน้าต่างทิศเหนือ เมื่อได้ยินเสียงลมที่พัดมาบนตะแกรงหน้าต่าง เขาก็รู้สึกหนาวสั่นไปทั้งตัว เขายืนอยู่ที่นั่นอย่างงุ่มง่ามไม่รู้ว่าจะทำอย่างไร นั่งลงก็เกรงว่าลมหนาวจะพัดมา แต่ถ้าไม่นั่งลง ก็เกรงว่าจะเป็นการดูหมิ่นจักรพรรดิ เมื่อจักรพรรดิเห็นภาวะที่กลืนไม่เข้าคายไม่ออกของหม่านเฟิน จึงหัวเราะแล้วพูดว่า “นั่งลงเถอะ มันเป็นฉากกั้นกระจกที่มีประสิทธิภาพในการปิดกั้นลม” หม่านเฟิ่นถอนหายใจด้วยความโล่งอก แต่ในขณะเดียวกัน เขารู้สึกเขินอายมาก เขาหัวเราะกับตัวเองแล้วพูดว่า “ฉันก็เหมือนควายในดินแดนอู๋ ที่ต้องอ้าปากค้างด้วยความหวาดกลัวเมื่อเห็นดวงจันทร์”

     ความหมายของสำนวนนี้จึงสื่อถึงความร้อนที่ทำให้รู้สึกร้อนจนหวาดกลัวแม้กระทั่งแสงจันทร์

     นอกจากนี้ยังเป็นการเปรียบคนที่มีจิตใจหวาดหวั่นในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เมื่อพบสิ่งคล้ายคลึงกัน ก็เกิดความกลัวโดยอุปาทาน

ข้อมูลอ้างอิง

Baidu. (n.d.). The ox of Wu gasps from heat when it mistakes the moon for the sun [吴牛喘月]. https://baike.baidu.com/item/吴牛喘月/483683

เชาว์ พงษ์พิชิต. (2015, June 13). ควายง่อก๊กเห็นพระจันทร์ก็หอบ. Book Time. https://www.booktime.co.th/บทความ/ควายง่อก๊กเห็นพระจันทร์ก็หอบ

  • 82