คอลัมน์ออนไลน์ "ชีพจรจีน" ประจำเดือนกุมภาพันธ์
“就地过年” วัฒนธรรมการเฉลิมฉลองตรุษจีนในวิถีชีวิตใหม่
โดยอาจารย์อรทัย ยอดแย้มพราย
เทศกาลตรุษจีนหรือที่ชาวจีนเรียกกันว่า “เทศกาลฤดูใบไม้ผลิ”（春节）คือวันขึ้นปีใหม่ของชาวจีน ถือเป็นเทศกาลและประเพณีที่สำคัญที่สุดสำหรับชาวจีนและเป็นวันที่ทุกคนต่างรอคอย เพราะเป็นวันที่จะได้กลับบ้านเพื่อพบปะกับครอบครัว ได้ใช้เวลากับคนในครอบครัวอย่างพร้อมหน้าพร้อมตา ชาวจีนจึงมีคำพูดติดปากเกี่ยวกับเทศกาลนี้ว่า “จะมีหรือจน ก็ต้องกลับบ้านฉลองปีใหม่” (有钱没钱，回家过年) นอกจากนี้ เทศกาลตรุษจีนยังถือเป็นวันหยุดยาว เป็นช่วงเวลาที่คนทำงานจะได้พักผ่อนหย่อนใจให้หายเหนื่อยจากการทำงานทั้งปีพร้อมกับคนในครอบครัว อย่างไรก็ตาม เราปฏิเสธไม่ได้ว่าการคุกคามของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 หรือที่เรียกกันว่าโรค Covid-19 ได้ส่งผลกระทบกับการดำเนินชีวิตเกือบทุกด้านของคนทั่วโลก และการกลับมาระรอกใหม่ของโรค Covid-19 ในประเทศจีน จึงทำให้รัฐบาลจีนตัดสินใจออกนโบยายการเฉลิมฉลองตรุษจีนแนวใหม่ สำหรับตรุษจีนปี ค.ศ. 2021 ซึ่งครอบคลุมเวลาตั้งแต่วันที่ 11 – 17 กุมภาพันธ์ 2021 เพื่อป้องกันการระบาดเพิ่มขึ้นของโรค Covid-19 นั่นก็คือนโยบาย “ฉลองปีใหม่อยู่กับที่”（就地过年）โดยส่งเสริม และสนับสนุนให้ผู้ที่ทำงานต่างถิ่นงดการเดินทางหากไม่จำเป็น （非必要不流动และเฉลิมฉลองปีใหม่ ณ พื้นที่ที่ทำงานอยู่
วัตถุประสงค์หลักของนโยบายดังกล่าวคือ เพื่อลดความเสี่ยงและป้องกันการติดเชื้อเพิ่มขึ้น เนื่องจากวันตรุษจีนเป็นช่วงฤดูหนาว อากาศที่หนาวเย็นอาจทำให้เชื้อโรคแพร่กระจายได้ง่ายและเร็วขึ้น การเดินทางที่แออัดไปด้วยผู้คน ไม่ว่าจะทั้งทางรถไฟหรือเครื่องบินก็อาจเป็นสาเหตุทำให้จำนวนผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้น ที่สำคัญเหตุปัจจัยเหล่านี้จะเป็นการเพิ่มความยากลำบากในการทำงานและการควบคุมโรคของเจ้าหน้าที่มากขึ้นด้วย การส่งเสริมนโยบาย“ฉลองปีใหม่อยู่กับที่”（就地过年）ไม่ได้หมายความว่าทุกคนไม่สามารถเดินทางได้ แต่เป็นการขอความร่วมมือให้ผู้ที่มีภูมิลำเนาต่างถิ่นไม่กลับบ้านและฉลองเทศกาลตรุษจีนในพื้นที่ที่ทำงานอยู่ โดยทั้งภาครัฐและเอกชนได้ร่วมกันส่งเสริมและสนับหนุนนโยบายดังกล่าวด้วยกิจกรรมและวิธีการหลายรูปแบบ ที่ดึงดูดและสร้างขวัญกำลังใจให้กับผู้ที่ไม่เดินทางกลับภูมิลำเนา อาทิเช่น การแจกอั่งเปา （留岗红包）การลดอัตราการปลดพนักงาน （少/不裁员） การแจกโบนัส （发补贴） และคูปองเพื่อการจับจ่ายใช้สอย （消费券）นอกจากนี้ สถานประกอบการบางแห่งใช้วิธีการไม่หยุดงาน เพื่อให้พนักงานได้ทำงานและได้ค่าจ้างที่มากขึ้น นอกจากสิ่งดึงดูดด้านวัตถุแล้ว ยังมีการจัดแสดงต่าง ๆ ที่น่าสนใจในสวนสาธารณะในแต่ละพื้นที่ให้ได้ชม เพื่อความเพลิดเพลินตาและจิตใจ ตลอดจนการจัดโต๊ะ กินเลี้ยงทดแทนการรับประทานอาหารอย่างพร้อมเพียงกันกับครอบครัว ข้อเสนอและกิจกรรมต่าง ๆ ได้รับการตอบรับอย่างดี ดึงดูดให้คนจำนวนมากไม่เดินทางกลับบ้าน
นอกจากนี้ แม้ว่าชาวจีนหลายคนไม่ได้เดินทางกลับบ้านเพื่อฉลองตรุษจีนกับคนในครอบครัว แต่เทคโนโลยีการสื่อการก็มีส่วนช่วยผูกสายสัมพันธ์ของคนในครอบครัวไว้ ไม่ว่าจะเป็นการโทรหากันแบบเห็นหน้า (วีดีโอคอล) การส่งของขวัญให้กันและกันผ่านการซื้อของออนไลน์ เป็นต้น ในขณะที่สถานการณ์การติดเชื้อโรค Covid-19 ยังไม่น่าไว้วางใจ การไม่เดินทางกลับบ้านเพื่อฉลองปีใหม่ ถือเป็นการเสียสละที่ยิ่งใหญ่ของคนที่ไม่เดินทางกลับบ้าน อีกทั้งเป็นการป้องกันตัวเองและแสดงความรับผิดชอบต่อสังคม และถือว่าได้สัมผัสกับการเฉลิมฉลองตรุษจีนในวิถีชีวิตใหม่อีกด้วย
