เทศกาลวันไหว้พระจันทร์ เป็นเทศกาลที่มีความสำคัญสำหรับคนจีนมากเป็นอันดับสองรองจากเทศกาลตรุษจีน โดยจะตรงกับเดือนกันยายน หรือตุลาคม อยู่ในช่วงกลางฤดูใบไม้ร่วง ชาวจีนจึงเรียกเทศกาลนี้ว่า "จงชิวเจี๋ย" (中秋节) คือ เทศกาลตามวัฒนธรรมจีนที่มีขึ้นกลางฤดูใบไม้ร่วง เพื่อเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยวในคืนวันเพ็ญเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติ ซึ่งเป็นค่ำคืนที่พระจันทร์เต็มดวงอย่างสวยงาม และเป็นประเพณีที่ชาวจีนถือปฏิบัติสืบต่อกันมานับพันปี ตำนานวันไหว้พระจันทร์นั้นมีการเล่าขานกันมามากมายแตกต่างกันไป บ้างก็เล่าเป็นเรื่องเศร้า บ้างก็เล่าเป็นเรื่องราวความรักอันสวยงาม แต่ไม่ว่าจะยังไงแก่นแท้ของตำนานนี้ก็คือความรักของคนสองคนที่มั่นคงและงดงามเหมือนกับแสงสว่างของพระจันทร์
ตำนานที่จะนำมาเล่าในวันนี้จึงเป็นตำนานที่กล่าวถึงความรักของโฮ่วอี้และฉางเอ๋อ ผู้ซึ่งมีความรักอันมั่นคงให้แก่กันโดยไม่เปลี่ยนแปลง
จากตำนานสุดโรแมนติกของคนจีนได้เล่าไว้ว่า ‘แม่นางฉางเอ๋อ’ ผู้มีชีวิตอมตะอยู่บนดวงจันทร์นิรันดร์กาล แต่เดิมนั้นเป็นภรรยาของนักยิงธนูนามว่าโฮ่วอี้ ครั้งหนึ่งเกิดเหตุอัศจรรย์ดวงอาทิตย์ขึ้นพร้อมกัน 10 ดวง ทำให้โลกมนุษย์ทุกหย่อมหญ้าถูกแผดเผาเดือดร้อนเป็นอย่างมาก โฮ่วอี้จึงรับอาสาขึ้นไปบนยอดเขาคุนหลุนแล้วใช้ธนูยิงดวงอาทิตย์ดับไป 9 ดวง จากเหตุการณ์นี้เขาจึงได้รับการแซ่ซ้อง ยกย่องให้เขาเป็นกษัตริย์ มีผู้คนมาขอเรียนวิชาธนูมากมาย รวมถึงเฝิงเหมิงผู้มีจิตใจชั่วร้ายก็แฝงตัวมาร่ำเรียนวิชาจากเขาด้วย
ต่อมากษัตริย์โฮ่วอี้ได้ "ยาอายุวัฒนะ" จากผู้วิเศษท่านหนึ่ง และได้ฝากยานั้นไว้กับพระชายาฉางเอ๋อ ไม่นาน.. เฝิงเหมิงก็รู้เรื่องนี้เข้า จึงฉวยโอกาสที่โฮ่วอี้ไม่อยู่บุกเข้าวังไปชิงยาจากฉางเอ๋อ แต่นางไม่ยอมจึงตัดสินใจกินยานั้นเสียเองก่อนจะล่องลอยไปยังดวงจันทร์ และกลายเป็นทพธิดาสถิตอยู่บนนั้นชั่วนิจนิรันดร์
พอกษัตริย์โฮ่วอี้กลับมาและรู้ข่าวนี้เข้า ก็ลงมือกำจัดเฝิงเหมิงจนตายไป แต่ก็ไม่สามารถนำฉางเอ๋อกลับมาจากดวงจันทร์ได้ ระหว่างที่กำลังโศกเศร้าคิดถึงฉางเอ๋ออยู่นั้น พลันพอดีตรงกับวันเพ็ญเดือนแปด ดวงจันทร์ส่องสว่างเป็นพิเศษ โฮ่วอี้จึงจัดเครื่องเซ่นบูชาพระจันทร์เพื่อรำลึกถึงฉางเอ๋อผู้เป็นที่รัก จนกระทั่งกลายมาเป็นเทศกาลไหว้พระจันทร์ทุก ๆ วันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 ในยุคปัจจุบัน
แต่สิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับเทศกาลไหว้พระจันทร์ก็คือ ขนมไหว้พระจันทร์ ที่ใช้เป็นของเซ่นไหว้พระจันทร์ โดยคนจีนจะเรียกว่า เยว่ปิ่ง (月饼) ซึ่งหมายถึงความพรั่งพร้อม สมบูรณ์ และความสมหวัง ขนมไหว้พระจันทร์ของจีนแบบดั้งเดิมนั้นมีส่วนประกอบ เช่น ถั่วแดง วอลนัท และเม็ดบัว จะต้องมีไส้หวาน หรือสอดไส้ด้วยธัญพืชที่มีรสหวานเท่านั้น ต่อมาประเพณีได้แพร่หลายออกไปอย่างมาก จึงได้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงรสชาติและรูปแบบมากขึ้น
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
中秋节的由来. สืบค้นเมื่อ1 กันยายน 2565 จาก https://www.mfa.gov.cn/ce/cebn//chn/sgxss/t212378.htm
嫦娥奔. สืบค้นเมื่อ1 กันยายน 2565 จาก https://baike.baidu.com/.../%E5%AB%A6%E5%A8%A5%E5%A5.../1060
สืบสานประเพณี เที่ยวงานไหว้พระจันทร์ จ.ตรัง . สืบค้นเมื่อ 1 กันายน 2565 จาก https://reviewtrang.com/the-moon-festival-2019-at-trang/