เมื่อพูดถึงสำนวนจีน หลายคนอาจรู้สึกปวดหัว เพราะมักถูกมองว่ายาก เนื่องจากสำนวนจีนส่วนใหญ่มักประกอบด้วย 4 พยางค์ ซึ่งเป็นรูปแบบที่ใช้กันมาช้านาน อย่างไรก็ตาม ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนไป คนรุ่นใหม่อย่าง Gen Z กลับมองว่าสำนวนจีน 4 พยางค์นั้นไม่ทันสมัย จึงมีการนำ อิโมจิ (emoji) มาใช้แทนคำหรือแนวคิดต่าง ๆ ในการสื่อสารบนโลกออนไลน์ โดยเฉพาะในแพลตฟอร์มอย่าง 小红书 (เสี่ยวหงซู) และ 抖音 (โต่วอิน) การใช้ emoji แทนสำนวนจีนกลายเป็นกระแสนิยม ส่งผลให้คนรุ่นก่อนอย่าง Gen X และ Gen Y สงสัยและตั้งคำถามว่า สิ่งเหล่านี้คืออะไร คล้ายกับการเล่นเกมทายคำจากภาพ จนกลายเป็นกิจกรรมสนุกในโลกออนไลน์ที่เรียกว่า emoji 猜成语 หรือ ทายสุภาษิตจีนจาก emoji ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับเกมทายสุภาษิตไทยจากภาพเช่นกัน อย่างไรก็ตาม หากผู้อ่านไม่มีพื้นฐานภาษาจีน ก็อาจประสบความยากลำบากในการตีความสำนวนจาก emoji เหล่านี้ได้ เพราะบางครั้ง แม้จะมองจากภาพแล้วก็ยังไม่สามารถเข้าใจความหมายได้อย่างชัดเจน จำเป็นต้องอาศัยความรู้เกี่ยวกับ คำพ้องเสียง (谐音) จึงจะสามารถเชื่อมโยงรูปภาพกับสำนวนที่ต้องการสื่อได้ ตัวอย่างเช่น จะไม่ได้สื่อถึงความหมายตรงตัว แต่สื่อถึงเสียงที่พ้องกับคำในสำนวนจีนเท่านั้น ทำให้ผู้ที่ไม่มีพื้นฐานด้านภาษาจีนยากที่จะเข้าใจหรือทายความหมายที่ซ่อนอยู่ได้
马到成功 (หม่า เต้า เฉิง กง) เป็นสำนวนจีนที่ใช้ในการอวยพรให้ ประสบความสำเร็จอย่างรวดเร็ว โดยเปรียบเปรยกับม้า ที่เมื่อออกวิ่งก็สามารถไปถึงเป้าหมายได้อย่างฉับไวและมั่นคง สำนวนนี้มักใช้ในโอกาสที่ต้องการให้กำลังใจ เช่น การเริ่มต้นงานใหม่ สอบเข้า เริ่มธุรกิจ หรือการแข่งขันต่าง ๆ โดย emoji ที่สามารถใช้แทนสำนวนนี้ ได้แก่
emoji เสียงอ่าน ความหมาย
mǎ หม่า ม้า
dào เต้า (พ้องเสียงกับ稻草) หญ้า
chénɡ เฉิง (พ้องเสียงกับ橙子) ส้ม
ɡōnɡ กง (พ้องเสียงกับ攻略) การฝึกฝนยิงธนู
白头偕老 (ป๋าย โถว เสีย หล่าว) เป็นสำนวนจีนที่ใช้ในการอวยพรคู่รักหรือคู่แต่งงาน โดยมีความหมายว่า ขอให้รักกันยืนยาวจนแก่เฒ่า หรือ ครองรักกันจนผมหงอก สื่อถึงความรักที่มั่นคง ยืนยาว และการใช้ชีวิตร่วมกันตราบจนชั่วชีวิต มักใช้ในงานแต่งงาน หรือในการแสดงความยินดีกับคู่รักที่มีความรักมั่นคง โดย emoji ที่สามารถใช้แทนสำนวนนี้ ได้แก่
emoji เสียงอ่าน ความหมาย
bái ป๋าย สีขาว
tóu โถว ศีรษะ
xié เสีย (พ้องเสียงกับ鞋子) รองเท้า
lǎo หล่าว แก่ อายุมาก
一见钟情 (อี๋ เจี้ยน จง ฉิง) เป็นสำนวนจีนที่หมายถึง การตกหลุมรักตั้งแต่แรกเห็น หรือ รักแรกพบ ใช้เมื่อมีความรู้สึกประทับใจอย่างลึกซึ้งทันทีที่ได้พบเจอใครบางคนเป็นครั้งแรก สำนวนนี้มักใช้ในบริบทของความรักหรือความรู้สึกโรแมนติก ที่เกิดขึ้นฉับพลันตั้งแต่แรกพบหน้า โดย emoji ที่สามารถใช้แทนสำนวนนี้ ได้แก่
emoji เสียงอ่าน ความหมาย
yí อี๋ หมายเลข 1
jiàn เจี้ยน (พ้องเสียงกับ剑) ดาบ
zhōnɡ จง (พ้องเสียงกับ钟) นาฬิกา
qínɡ ฉิง *ใช้ แทนคำว่า情 ที่แปลว่าความรู้สึก
哭笑不得 (คู เสี้ยว ปู้ เต๋อ) เป็นสำนวนจีนที่ใช้เมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่ไม่รู้จะหัวเราะหรือร้องไห้ดี รู้สึกทั้งขำและกลุ้มในเวลาเดียวกัน จนไม่รู้ว่าควรมีปฏิกิริยาอย่างไรดี ในภาษาไทยอาจเทียบได้กับสำนวน กลืนไม่เข้าคายไม่ออก หรือ ทำอะไรไม่ถูก โดย emoji ที่สามารถใช้แทนสำนวนนี้ ได้แก่
emoji เสียงอ่าน ความหมาย
kū คู ร้องไห้
xiào เสี้ยว หัวเราะ
bù ปู้ *ใช้ แทนคำว่า不 ที่แปลว่า ไม่
dé เต๋อ *ใช้ แทนคำว่า得 ที่แปลว่า ได้รับ
叶公好龙 (เย่ กง ฮ่าว หลง) เป็นนิทานสุภาษิตจีนที่เล่าเรื่องของ “เย่กง” ผู้หลงใหลในมังกรมากเป็นพิเศษ ถึงขั้นตกแต่งบ้านด้วยลวดลายมังกรเต็มไปหมด แต่เมื่อมังกรตัวจริงปรากฏขึ้น เย่กงกลับตกใจกลัวและไม่กล้าเข้าใกล้ กลายเป็นที่มาของสำนวนนี้ ซึ่งหมายถึง ปากกับใจไม่ตรงกัน โดย emoji ที่สามารถใช้แทนสำนวนนี้ ได้แก่
emoji เสียงอ่าน ความหมาย
yè เย่ (พ้องเสียงกับ叶子) ใบไม้
ɡōnɡ กง (พ้องเสียงกับ外公) คุณตา
hào ฮ่าว *ใช้ แทนคำว่า好 ที่แปลว่า OK
lónɡ หลง มังกร
สำนวนจีนยังมีอยู่อีกมากมายหลากหลายรูปแบบ ซึ่งล้วนมีความหมายลึกซึ้งและน่าสนใจ ในบทความนี้จึงขอนำเสนอ สำนวนจีน 5 สำนวน ที่เข้าใจง่ายและเหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นเรียนรู้ เพื่อเป็นจุดเริ่มต้นในการเข้าถึงความงดงามของภาษาและวัฒนธรรมจีน
การสื่อสารถือเป็นหัวใจสำคัญของการเรียนรู้ ไม่ว่าจะเป็นการใช้คำพูดโดยตรง หรือการสื่อความหมายผ่านรูปภาพ เช่น Emoji ก็สามารถทำหน้าที่เป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดความหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตราบใดที่ผู้ส่งสารและผู้รับสารมีความเข้าใจตรงกัน เครื่องมือเหล่านี้ก็ย่อมช่วยเสริมสร้างการเรียนรู้ภาษาจีนให้สนุกและเข้าถึงง่ายมากยิ่งขึ้น