คอลัมน์ออนไลน์ "ชีพจรจีน" ประจำเดือนพฤศจิกายน
เรื่อง How to ดื่มกับชาวจีนยังไง…ไม่ให้โป๊ะ!!
โดย อาจารย์ศุภกร คนคล่อง
วันนี้จะนำเสนอ How to ที่สำคัญเป็นอย่างมาก สำหรับผู้ที่ต้องการติดต่อหรือประสานงานกับคนจีน นั้นก็คือ “การดื่ม” ซึ่งแน่นอนว่าไม่ใช่การดื่มชาร้อน... แต่คือการดื่มเหล้า เชื่อว่าหลายๆ ท่านที่เคยไปเยือนประเทศจีน หรือใช้ชีวิตอยู่ที่ประเทศจีน จะต้องผ่านการเลี้ยงรับรองสไตล์จีน และทุกครั้งจะมีการเปิดเหล้าขาว （白酒）เพื่อรับรอง โดยวัฒนธรรมการดื่มเหล้าบนโต๊ะอาหารของคนจีนนั้น มีความพิถีพิถันและเป็นลำดับขั้นตอนอย่างมาก เพื่อไม่ให้เกิดความโป๊ะบนโต๊ะอาหาร ผู้เขียนจะขอแนะนำวัฒนธรรมการชนแก้วทั้ง 6 ประการที่ลืมไม่ได้
โดยเริ่มจากการชนแก้วโดยเจ้าภาพ（文敬）ซึ่งถือว่าเป็นการเปิดงานเลี้ยงอย่างเป็นทางการ โดยจะมีการกล่าวต้อนรับแขกผู้มาเยือน พร้อมกับชูแก้วขึ้นมาและดื่มให้หมดภายในรวดเดียว เพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อแขกผู้มาเยือน ต่อมาเป็นการบังคับชนแก้ว（武敬）ซึ่งเป็นธรรมเนียมที่สำคัญอย่างมากที่ต้องระมัดระวัง เนื่องจากฝ่ายที่โดนชนจะต้องดื่มให้หมด เพราะถือว่าเป็นการรักษามารยาท ต่ออีกฝ่าย ดังนั้นทุกท่านจะต้องระมัดระวังเรื่องนี้ให้ดีนะครับ ตามด้วยการลงโทษด้วยการชนแก้ว（罚敬）หรือแปลตรง ๆ ตัว คือ การปรับด้วยการชนแก้ว หากมีผู้ทำผิดกฎหรือเล่นเกมส์แพ้นั้นเอง นอกไปจากนี้ การชนแก้วตอบ（回敬）ถือว่าเป็นมารยาททางการดื่มที่สำคัญเป็นอย่างมาก หากได้รับการชนแก้วจากฝ่ายเจ้าภาพ หรือผู้ที่เป็นผู้ใหญ่กว่า เราจะต้องดื่มแก้วแรกให้หมดแก้ว และตามด้วยการกลับไปชนแก้วกับอีกฝ่ายหนึ่งเป็นการตอบรับ หรือถ้าเป็นแขกผู้มาเยือนเหมือนกัน ก็จะมีวัฒนธรรมการชนแก้วระหว่างกัน （ 互敬）ซึ่งถือว่าเป็นโอกาสอันดีที่แขกผู้มาเยือนแต่ละฝ่ายจะทำความรู้จักซึ่งกันและกัน และท้ายสุดคือการชนแก้วแทน（代敬）หรือก็คือการปกป้องพ้องเพื่อนผู้คออ่อนของพวกเรานั้นเอง เพราะการปฏิเสธการชนแก้วหรือการดื่มบนโต๊ะอาหารของชาวจีนถือว่าเป็นการผิดมารยาทเป็นอย่างมาก ดังนั้น เพื่อไม่ให้ เป็นการเสียมารยาท เราอาจจะต้องพลีชีพเพื่อเขาเหล่านั้นก็เป็นได้......
โดยสิ่งที่ลืมไม่ได้ระหว่างการชนแก้วอย่างเพลิดเพลินนั้น คือ “ลำดับของการชนแก้ว” ซึ่งแน่นอนว่าต้องเรียงลำดับการชนแก้วตามหลักอาวุโส ตามตำแหน่งหน้าที่ เป็นต้น และอีกสิ่งหนึ่งคือ “มารยาทของการเข้าไปชนแก้ว” จะต้องดูจังหวะที่อีกฝ่ายหนึ่ง ไม่ได้ติดพันกับการสนทนากับผู้อื่น เว้นแต่ถูกเรียกไป นอกจากนี้ ในการเข้าไปชนแก้วนั้น ตำแหน่งของการถือแก้วของเราจะต้องอยู่ต่ำกว่าอีกฝ่ายเล็กน้อย หรือก็คือขอบแก้วของเราจะต้องอยู่ประมาณกลาง ๆ แก้วของอีกฝ่ายนั้นเอง หรือในกรณีที่ไม่สะดวกให้ลุกเดินไป หรือเป็นชนแก้วระยะไกล ก็ยังสามารถชนแก้วด้วยวิธีการให้ก้นแก้วกระทบกับโต๊ะ เพื่อเป็นสัญญาณการชนแก้วได้อีกด้วย
ทั้งนี้ การวัฒนธรรมการดื่มเพื่อการเข้าสังคม ถือว่าเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างมากในวัฒนธรรมจีน แต่สิ่งสำคัญ คือ เราต้องระมัดระวังตัวและรู้ปริมาณการดื่มของตัวเองให้ดี